Toksyna botulinowa, stosowana w neurologii od lat 80-tych XX wieku, jest wykorzystywana w leczeniu migreny przewlekłej od ponad dekady. W programie lekowym podaje się ją w odstępach 12–16-tygodniowych. Toksyna botulinowa, jako białko wytwarzane przez bakterie, ma zdolność blokowania uwalniania czynników zapalnych i bólowych z zakończeń nerwowych nerwu trójdzielnego, który jest zaangażowany w rozwój migreny.

Lek zarejestrowany do stosowania w migrenie to Botox, który ma na celu zmniejszenie liczby dni z bólami głowy i poprawę jakości życia pacjentów. Leczenie polega na pięciu cyklach terapii, które obejmują wstrzyknięcia podskórne w okolice mięśni głowy i szyi. Każdy cykl składa się z 31 wstrzyknięć i trwa około kilkunastu minut. Jeśli bóle są silniejsze, można podać do 8 dodatkowych wstrzyknięć w wybrane obszary. Skuteczność leczenia ocenia się na podstawie redukcji dni z bólem głowy o więcej niż 50% w stosunku do stanu przed leczeniem. Po zakończeniu pełnej terapii, pacjent podlega 12-miesięcznej obserwacji.

W przypadku nawrotu migreny w tym okresie, lekarz może zdecydować o ponownym zastosowaniu toksyny botulinowej lub kwalifikacji do II linii leczenia.

Działania niepożądane: Toksyna botulinowa może wywoływać ból głowy, migrenę, wysypkę, opadanie powiek, osłabienie mięśni, ból szyi i inne objawy. W rzadkich przypadkach mogą wystąpić reakcje alergiczne, a w razie trudności w oddychaniu czy przełykaniu, pacjent powinien natychmiast skontaktować się z lekarzem.

Zalecenia po zabiegu: Po podaniu toksyny botulinowej należy unikać pocierania lub uciskania miejsc wstrzyknięcia, forsownego wysiłku, intensywnych ćwiczeń, korzystania z sauny, farbowania włosów oraz spożywania alkoholu przez co najmniej 24 godziny.

W przypadku braku odpowiedzi na leczenie toksyną botulinową, pacjent kwalifikowany jest do II linii terapii, w której stosowane są przeciwciała monoklonalne przeciwko CGRP – erenumab lub fremanezumab. Leki te skutecznie zmniejszają liczbę dni z bólem głowy migrenowym oraz poprawiają jakość życia chorych.

Kryteria kwalifikacji: Brak odpowiedzi na leczenie toksyną botulinową, nawrót migreny, nietolerancja toksyny lub występowanie przeciwwskazań do jej stosowania.

Erenumab podaje się w dawce 140 mg co 4 tygodnie, a fremanezumab w dawce 225 mg co miesiąc lub 675 mg co 3 miesiące. Obie formy leczenia są skuteczne, a wybór leku zależy od decyzji lekarza. Pacjenci samodzielnie wykonują wstrzyknięcia, po odpowiednim przeszkoleniu. Skuteczność leczenia ocenia się po 12 tygodniach, na podstawie redukcji dni z bólem głowy i poprawy jakości życia. W przypadku braku odpowiedzi na leczenie, pacjent zostaje wyłączony z programu.

Działania niepożądane: Do najczęstszych reakcji należą ból, rumień czy stwardnienie w miejscu wstrzyknięcia. Reakcje alergiczne, choć rzadkie, mogą obejmować wysypkę czy obrzęk naczynioruchowy, zazwyczaj występujące w ciągu kilku minut od podania.

Program leczenia migreny przewlekłej w ramach NFZ oferuje skuteczne opcje terapeutyczne, które obejmują zarówno toksynę botulinową, jak i nowoczesne przeciwciała monoklonalne. Odpowiednia kwalifikacja do leczenia oraz regularna ocena skuteczności są kluczowe dla uzyskania pozytywnych wyników terapeutycznych.