Migrena jest chorobą neurologiczną, w której ból uniemożliwia codzienne funkcjonowanie. Większość osób cierpiących na migreny zmienia swój styl życia, świadomie bądź podświadomie dostosowując się do jej przebiegu. Badania naukowe również podkreślają wagę odpowiedniego stylu życia w leczeniu i prewencji migreny [1].
Wielu pacjentów doświadcza prawie codziennych lub codziennych bólów głowy i zaledwie kilku dni w miesiącu bez bólu.  Prowadzi to do wyłączenia migreników  z życia społecznego i rezygnacji z życia rodzinnego, zaplanowanych aktywności czy realizowania pasji. Przy wysokiej częstotliwości ataków wielu chorych odwołuje swoje plany bądź nawet ich nie czyni w obawie, że znów nie dojdą one do skutku. Niepełnosprawność wywołana migreną, zwłaszcza chroniczną, przekłada się także na absencję w miejscu pracy [2]. Warto podkreślić, że pacjenci niejednokrotnie ponoszą wysokie koszty wizyt u specjalistów, leków i próbowania nowych, nierzadko bardzo drogich, terapii. Dlatego tak ważne jest nie tylko przerwanie ataku migreny, ale także niedopuszczenie do jego rozwoju.

Zmniejszenie częstotliwości napadów migreny jest możliwe, jednak wymaga wnikliwej analizy trybu życia, diety oraz uwarunkowań własnych. Podstawą w prewencji migreny jest:

• Zachowanie stałego rytmu snu. Jest to duże wyzwanie zwłaszcza dla osób pracujących zmianowo.
• Regularny odpoczynek.
• Unikanie stresu oraz odpoczynek.
• Odpowiednia aktywność fizyczna. Zarówno jej zbyt niski, jak i zbyt intensywny poziom może wywoływać migreny. Warto zatem dobrać taki jej poziom i formę (np. spacerowanie, basen), aby jak najbardziej służyła choremu.
• Zachowanie odpowiedniej diety bogatej w substancje neuroprotekcyjne i wyeliminowanie wyzwalaczy napadów migreny [1–3].

Niebagatelną rolę zarówno w leczeniu i profilaktyce bólów migrenowych pełni odżywianie. Głównym celem dietoterapii jest redukcja intensywności i częstotliwości występowania ataków. Dieta w migrenie powinna być przeciwzapalna, antyoksydacyjna i być bogata w substancje neuropotekcyjne, które wspomagają funkcjonowanie mózgu [2]. Do takich związków zaliczamy magnez, kwasy omega-3, koenzym Q10, witaminy z grupy B, antyoksydanty, żelazo, L-karnityna, cynk [2–4].

Składniki diety mogą również wyzwolić atak migreny. Warto jednak podkreślić, iż identyfikacja konkretnego wyzwalacza jest trudnym zadaniem. Najczęściej bowiem dania przyrządzane są z wielu składników, a większość z nich może potencjalnie wywołać migrenę. Pomocny w ich rozpoznaniu jest dziennik, w którym chory zapisuje składniki diety oraz zaznacza czy danego dnia wystąpił atak [2–4]. Napady migreny mogą być intensyfikowane przez żywność wysoko przetworzoną, produkty z wysoką zawartością histaminy, kofeina, słodziki, alkohol, nietolerancje pokarmowe, nieregularne spożywanie posiłków i zbyt długie odstępy między nimi, a także zbyt małe nawodnienie organizmu [1–4].
Należy podkreślić, że nie zawsze te czynniki indywidualnie powodują atak migreny. Często zdarza się, że napad jest wywoływany dopiero przy zestawieniu danego składnika diety z innym czynnikiem ryzyka, np. stresorem, innym składnikiem diety, hałasem, stanem atmosferycznym czy zmianami hormonalnymi (np. konkretna faza cyklu menstruacyjnego). Niestety, w większości przypadków sama dieta nie wystarczy, aby w zupełności wyeliminować migrenę. Jednakże odpowiednio dobrany jadłospis może pomóc wykluczyć czynniki wyzwalające ją i zminimalizować częstotliwość i/lub intensywność ataków.

Niestety nie zawsze możliwe jest zapobiegnięcie atakowi. Istnieje wiele domowych sposobów na ulżenie w migrenie, a część z nich wdrażana jest intuicyjnie. Ze względu na nadwrażliwość na światło, dźwięki oraz zapachy podczas napadu, chory często zaszywa się w ciemnym, cichym pomieszczeniu. Warto zawczasu odpowiednio je przygotować. Pomocne może okazać się przygotowanie stoperów do uszu, zimnych okładów na głowę oraz instalacja rolet, które zapewnią odpowiedni stopień zaciemnienia pomieszczenia i zapobiegną jego nagrzewaniu. Przygotowanie leków w łatwo dostępnym miejscu może również okazać się zbawienne w trakcie ataku. Zarówno w prewencji, jak i podczas ataku pomocne mogą być techniki relaksacyjne [1].
Rynek oferuje wiele narzędzi wspomagających, które ułatwiają zarządzanie bólem w migrenie. Warto wypróbować opaski obciążające i/lub chłodzące na głowę, które redukują ból, czy okulary przeciwsłoneczne z polaryzacją, które pomogą w walce fotofobią, zwłaszcza w słoneczne dni. W aptekach dostępne są także plastry chłodzące. Należy jednak uważać na te, w których występuje mentol. Przy nadwrażliwości na zapachy, może okazać się, że chory nie jest w stanie skorzystać z takiego rozwiązania, ze względu na intensyfikację nudności i nasilenie bólu głowy przez silny zapach.
Badania wykazują, że ulgę w migrenie i zredukowaniu objawów towarzyszących przynosi terapia światłem zielonym o długości fali 515-535 nm [5]. Na rynku pojawiły się okulary blokujące światło niebieskie, czerwone, białe i pomarańczowe, przepuszczające jedynie światło zielone, tym samym dając ulgę przy fotofobii [6,7]. Innym narzędziem przynoszącym ulgę w migrenie są stymulatory nerwu błędnego. Są to  niewielkie urządzenia, które po przyłożeniu do skóry szyi przynoszą ulgę w bólu. Zaletą tych urządzeń jest nieinwazyjnie działanie i możliwość zrezygnowania z leków przeciwbólowych [8–10]. Niestety, zarówno okulary przepuszczające światło zielone, jak i symulatory nerwu błędnego nie są jeszcze popularne w Polsce. Należy podkreślić, że przed wypróbowaniem konkretnych gadżetów i wyrobów medycznych warto skonsultować się ze swoim lekarzem.
Niezwykle przydatnym narzędziem są także aplikacje na urządzenia mobilne, które umożliwiają śledzenie ataków migreny w czasie, zapisywanie objawów towarzyszących czy potencjalnych wywalczy i umożliwiają łatwą analizę zebranych danych. Ich dodatkową zaletą jest intuicyjność i wybieranie spośród już zebranych opcji, co ułatwia systematyczne prowadzenie obserwacji.

Odpowiednie rozpoznanie czynników wyzwalających migrenę i unikanie ich prowadzi do świadomej zmiany nawyków w codziennym życiu. Modyfikacje te dotyczą sposobu spędzania czasu wolnego, unikaniu konkretnych wydarzeń (np. koncertów czy głośnych imprez), diety i codziennych zachowań w obawie o wyzwolenie ataku. Szeroko pojęty zdrowy styl życia jest ważnym czynnikiem wpływającym na zarządzenie napadami bólu. Jednak jego prowadzenie przez osoby, które kilka lub kilkanaście razy w miesiącu, a niekiedy niemal codziennie, zmagają się z bólem, jest niemałym wyzwaniem.

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat migreny? Sprawdź nasz wstęp do choroby. O kompleksowej diagnostyce i leczeniu migreny piszemy natomiast w tym artykule.