Diagnozowanie padaczki, jak większości innych chorób neurologicznych, opiera się głównie na zbieraniu dokładnej historii medycznej. Kluczowy jest więc wywiad z pacjentem, który analizuje rodzaj i charakter napadów, ich częstotliwość oraz siłę. Ważne jest, aby lekarz porozmawiał także z osobami w najbliższym otoczeniu chorego, gdyż to właśnie oni częściej zauważają pierwsze niepokojące objawy choroby. Ponadto, bliscy mogą także wspomnieć o symptomach

i wcześniejszych okolicznościach wyzwalających napad. Bardzo ważne jest, aby umieć zauważać czynniki informujące o możliwym wystąpieniu napadu w najbliższym czasie.

Niestety, obecnie nie istnieje żaden pojedynczy i jednoznaczny test, który pozwala definitywnie na zdiagnozowanie padaczki. Pierwszym etapem w diagnostyce tej choroby jest badanie neurologiczne. Lekarz powinien ocenić ogólne funkcje neurologiczne takie jak reagowanie na pojawiające się bodźce. Po przeprowadzonym wywiadzie wstępnym prowadzący najprawdopodobniej zleci serię badań obrazowych. Podstawowym badaniem wykorzystywanym w procesie diagnostyki epilepsji jest badanie elektroencefalograficzne (EEG), które szczegółowo pokazuje aktywność fal mózgowych. Są one rejestrowane za pomocą elektrod, które umieszcza się na głowie badanej osoby. Uzyskany encefalogram, czyli zapis uzyskany podczas badania, pokazuje ewentualne zmiany, wychwytuje nieprawidłowe wzorce aktywności mózgu oraz pozwala określić ognisko padaczkowe. Badanie jest nieinwazyjne i bezpieczne dla pacjenta. Jednocześnie należy pamiętać, iż samo badanie nie pozwala na jednoznaczne rozpoznanie padaczki. Kluczowe jest połączenie diagnozy na wielu płaszczyznach, dlatego EEG jest tylko badaniem dodatkowym. W diagnostyce tej choroby kluczowy jest długoterminowy monitoring aktywności mózgu. Zwłaszcza jeśli przeprowadzone testy nie dają jednoznacznych wyników.

Jednym z pierwszych badań obrazowych, wykonywanych we wczesnej diagnostyce epilepsji, jest także rezonans magnetyczny (MRI). Badanie to jest bezbolesne i nieuciążliwe dla chorego, zaś jego czułość w wykrywaniu zmian patologicznych w odniesieniu do ośrodkowego układu nerwowego wynosi nawet 80-90%. W przypadku padaczki czułość ta określana jest na poziomie 50-60%. Ponadto, MRI pozwala na wykluczenie innych chorób mózgu, takich jak obecność guzów, urazów i ogólnych zmian w strukturze mózgu.

Ważne jest, aby diagnoza padaczki była prowadzona przez doświadczony zespół, który sprawnie połączy wielopłaszczyznową analizę. Wywiad medyczny, obserwacji pacjenta, analiza parametrów krwi oraz liczne badania obrazowe dają nadzieję na postawienie trafnej diagnozy, jednak wymaga to czasu. Holistyczne podejście ze strony lekarza jest więc kluczowym w dobraniu odpowiedniego leczenia i zapewnieniu opieki pacjentowi.

Migrenę bez aury charakteryzują powtarzające się napady bólu głowy trwające od 4 do 72 godzin. Typowym objawem migreny jest jednostronny, pulsujący ból głowy o umiarkowanym bądź dużym nasileniu. Ból może być wzmagany przez codzienne aktywności fizyczne, takie jak spacer, wchodzenie po schodach, a nawet ruchy głową. W napadzie migreny charakterystyczny jest światłowstręt (fotofobia), nadwrażliwość na bodźce dźwiękowe (fonofobia) i zapachy (np. benzyny, ale również na zapachy powszechnie uważane za przyjemne, np. perfumy), a także nudności i/lub wymioty. Niekiedy objawem jest również allodynia skórna, czyli zaburzenie neuropatyczne powodujące odczuwanie łagodnych, nieszkodliwych bodźców mechanicznych (np. dotyk, czesanie włosów grzebieniem) jako bolesne [1-4,6].

Niestety, padaczka jest chorobą, która istotnie wpływa na życie codziennie pacjentów. Oczywiście jest to związane z etapem choroby, zaawansowaniem i nasileniem objawów oraz z typowo osobniczymi cechami. Konieczność radzenia sobie z napadami wymusza na chorych także zwiększoną czujność na co dzień. Obserwacja samego siebie i umiejętność odczytania sygnałów organizmu jest bardzo ważna w tym schorzeniu, gdyż pozwala wyczuć możliwy nadchodzący napad.

Pacjenci powinni prowadzić bardzo świadomy tryb życia, gdyż każda zaskakująca dla organizmu sytuacja może być stymulującą napad. Kluczowa jest regularność w przyjmowaniu odpowiednio dobranych leków przeciwpadaczkowych oraz stosowanie się do ogólnych zaleceń lekarza. Warto zwrócić uwagę na pojawiające się sytuacje stresowe. Powszechnie wiadomo, iż stres jest jednym z podstawowych czynników zaburzających prace organizmu. Chwilowe narażenie na silny bodziec stresowy jest więc wyjątkowo ryzykowne dla osób chorujących na epilepsję. Pacjenci powinni także zwrócić uwagę na uregulowanie rytmu dobowego, zadbać o higienę snu. Ważne jest utrzymanie prawidłowo zbilansowanej diety oraz unikanie nadmiernego spożycia stymulantów (jak np. kofeina).

Choć obserwacja samego siebie jest bardzo ważna i w wielu przypadkach pomaga w radzeniu sobie z chorobą, wielu pacjentów skarży się na nieprzewidywalność napadów padaczkowych. To właśnie niemożność wyczucia zbliżającego się ataku wymaga zmiany stylu życia i dużej ostrożności, przykładowo – w zaawansowanym stadium choroby pacjenci najczęściej rezygnują

z prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Warto jednak zaznaczyć, iż pomimo licznych wyzwań pacjenci ze zdiagnozowaną padaczką mogą prowadzić w pełni aktywne życie, zakładając rodziny i spełniając się zawodowo. Choć choroba ta stanowi ogromne wyznawanie dla najbliższych, to właśnie ich wsparcie i umiejętność pomocy

w chwili ataku daje największe poczucie bezpieczeństwa dla chorego. Istnieje także wiele organizacji wspierających, zarówno emocjonalnie, jak i fizycznie, na co dzień. Kluczowe jest również wsparcie psychologiczne, gdyż choroba ta wywołuje w pacjentach silny lęk.

Podstawowym założeniem terapii w padaczce jest kontrola pojawiających się napadów oraz ograniczenie ich częstotliwości i minimalizowanie wpływu na codzienność. Istnieje kilka sposobów pracy z pacjentem, w zależności od rodzaju padaczki oraz tego, jak chory reaguje na zastosowane leczenie. Wśród głównych strategii terapeutycznych wyróżnia się:

• Leki przeciwpadaczkowe – jest to pierwsza linia obrony w początkowym leczeniu epilepsji. Ich zadaniem jest kontrola aktywności elektrycznej mózgu. Istnieje szereg konkretnych leków, jednak ich dobór zależy od rodzaju napadów oraz ogólnego stanu pacjenta.

• Leczenie chirurgiczne – rozważane u pacjentów, którzy nie reagują na podane leki, a napady są trudne do kontrolowania. Najczęściej, zabieg ten polega na usunięciu obszaru mózgu stanowiącego ognisko padaczkowe.

• Dieta ketogenna – strategia opierająca się na ograniczonym spożyciu węglowodanów z jednoczesnym wprowadzeniem produktów wysokotłuszczowych. Taka zmiana wpływa na metabolizm komórkowy, co może przyczyniać się do kontroli napadów.

• Terapia stymulacyjna – wykorzystywana już od lat 90. XX w. opiera się na stymulacji nerwu błędnego. Jest to rodzaj terapii dodanej, która pozwala zredukować część napadów. Poprzez wytwarzanie regularnych impulsów elektrycznych, pośrednio wpływa na redukcję napadów.

Badania nad skuteczną terapią w leczeniu padaczki wciąż trwają. Dużą nadzieję wiąże się z modelem terapii celowanej, terapiami genowymi czy też wykorzystaniem komórek macierzystych. Medycyna wciąż się rozwija, zaś projektowane obecnie leczenie może w przyszłości dawać ogromną nadzieję dla pacjentów z epilepsją. To dla nich warto walczyć o najlepszą jakość życia”.

Więcej o samej chorobie i jej objawach przeczytasz w tym artykule. Jak radzić sobie z padaczką na co dzień? Szczegóły znajdują się tutaj.