Drżenie samoistne jest jedną z najczęściej występujących chorób neurologicznych. Biorąc pod uwagę, że głównym jego objawem jest drżenie kończyn górnych, choroba ta utrudnia codzienne funkcjonowanie i wykonywanie zwyczajowych czynności, zwłaszcza precyzyjnych. Drżenie rąk prowadzi do utrudnienia pisania, czesania, picia, używania sprzętu domowego, czy narzędzi [1,2]. Nasilenie tych objawów i trudności jest szczególnie widoczne u seniorów, u których odnotowuje się nie tylko szybszy postęp choroby, ale i pogłębienie objawów [3].

Warto zauważyć, że niepełnosprawność związana z tą chorobą jest związana nie tylko z objawami fizycznymi, ale również z wyzwaniami związanymi ze zdrowiem psychicznym. Często w strachu przed naruszeniem norm społecznych, chorzy unikają spotkań w obawie przed zawstydzeniem wywołanym przez pogorszenie funkcji motorycznych. Dla chorych na drżenie samoistne znamienne jest także nadmierne zamartwianie się oraz pesymizm, co może być objawem fobii społecznej. Wszystkie te czynniki wpływają negatywnie na poczucie własnej wartości i powodują strach przed negatywną oceną społeczeństwa, co z kolei prowadzi do wzmożonej samokontroli zachowania. Utrudnia to wykonywanie czynności w otoczeniu społecznym i może przekładać się również na niepełnosprawność społeczną [4].

Pomimo że podstawowa charakterystyka drżenia samoistnego nie obejmuje deficytów poznawczych, są one często obserwowane u chorych [3,5]. U wielu osób, zwłaszcza w podeszłym wieku, odnotowuje się szerokie spektrum symptomów związanych z zaburzeniami funkcji poznawczych definiowanych jako stan pośredni między zmianami otępiennymi a zmianami występującymi podczas starzenia [3,6]. Do najczęściej występujących objawów zalicza się deficyt funkcji wykonawczych oraz zaburzenia pamięci. Nieco rzadziej pacjenci skarżą się na deficyty uwagi, pogorszenie funkcji językowych oraz zaburzenia wzrokowo-przestrzenne [1,6].

Należy podkreślić, że wystąpienie choroby u osób starszych związane jest z szybszą progresją choroby, głębszymi objawami i wysokim ryzykiem pojawienia się otępienia, co prowadzi do znacznego pogorszenia jakości życia oraz niesprawności [1]. Biorąc pod uwagę, że częstość występowania oraz szybkość progresji choroby wzrasta wraz z wiekiem, jest to ogromny problem wśród populacji osób starszych. Jednakże dotyka on nie tylko samych chorych. Również bliscy zmagają się z postępującą niepełnosprawnością członka rodziny [7].

Drżenie samoistne objawiające się tylko łagodnymi drżeniami nie musi być leczone farmakologicznie. Głównym motywatorem do podjęcia leczenia jest postępująca niepełnosprawność, a także zawstydzenie chorobą [8]. Należy jednak pamiętać, że obecnie nie dysponujemy lekami, które leczą przyczynowo drżenie samoistne. Leczenie farmakologiczne pozwala w większości przypadków zapanować nad jego objawami, jednak zaprzestanie przyjmowania leków wiąże się z ich nawrotem [2].

Symptomy choroby można jednak łagodzić nie tylko farmakologicznie. O skutecznej metodzie leczenia drżenia samoistnego piszemy w tym artykule. Ponadto unikanie wyzwalaczy powodujących nasilenie objawów może podnieść jakość życia chorych. Mogą się one nasilać podczas stresującego okresu w życiu lub wydarzenia, zaniedbania higieny snu, palenia oraz po wypiciu kawy. Pomimo że przyjęcie alkoholu może doraźnie wyciszyć objawy, to po upływie krótkiego czasu objawy wracają z większą intensywnością [3,9]. Warto również wypracować rutynę codziennych zajęć tak, aby w jak najmniejszym stopniu choroba wpływała na życie. Drżenie samoistne utrudnia także codzienne czynności, takie jak picie z kubka, dlatego warto zaopatrzyć się w słomki oraz kubki z przykrywkami, które to ułatwią. W przypadku precyzyjnych czynności takich jak dbanie o paznokcie czy golenie warto sięgnąć po pomoc osób bliskich bądź salonu kosmetycznego. Wielu chorych ma również problemy z czesaniem i ułożeniem włosów, dlatego można wypracować ze swoim fryzjerem taką fryzurę i długość włosów, aby sprawiły one jak najmniej kłopotu w codziennej pielęgnacji. Z kolei przydatnym w tworzeniu zapisków lub list zakupów może okazać się smartfon, który umożliwi dyktowanie notatek [10].

Obecnie na rynku dostępnych jest wiele produktów, które są w stanie poprawić komfort życia chorego i zmniejszyć amplitudę drżeń. Korzystanie z dociążonych przedmiotów takich jak myszy komputerowe, długopisy czy sztućce, może pomóc uspokoić objawy i ułatwić wykonywanie określonych zadań manualnych. Dostępne są także przybory ułatwiające jedzenie, picie czy zapinanie guzików [3].

Drżenie samoistne w sposób znaczący wpływa na codzienne życie chorych. Jest związane nie tylko z obniżeniem zdolności ruchowych, ale także z zawstydzeniem związanym z chorobą. Warto stosować ułatwienia, które pomagają uprościć codzienne aktywności, począwszy od przeznaczonych do tego narzędzi, np. dociążonych myszy komputerowych, a skończywszy na wypracowaniu najbardziej komfortowych schematów rutynowych zajęć. Biorąc pod uwagę szybką progresję choroby u seniorów i pogłębienie objawów, należy tę grupę objąć szczególną troską i opieką.

Warto również pamiętać o skutecznych, niefarmakologicznych sposobach leczenia choroby, o których więcej piszemy tutaj. Chcesz dowiedzieć się więcej nt. drżenia samoistnego? Przeczytaj ten artykuł.